Historia Szkoły

Polska Szkoła Przedmiotów Ojczystych im. Marii Skłodowskiej-Curie, Wimbledon-Putney (rok założenia 1960)

Zalążki szkoły sięgają lat 1956-58, kiedy to lekcje odbywały się w domach prywatnych. Oficjalne jej otwarcie nastąpiło dopiero w 1960 roku. Swoje istnienie szkoła zawdzięcza grupie rodziców zamieszkujących okolice nowo tworzącej się polskiej parafii Wimbledon Park, w południowo-zachodniej części Londynu. Osobami szczególnie zasłużonymi dla idei powstania szkoły byli panowie Stanisław Sawicz i Tadeusz Sulatycki, których żony były Angielkami, nie mogli więc liczyć na to, że zapewnią one dzieciom polską edukację, na której im bardzo zależało. Idei tej wtórowała gorąco pani Zofia Schreiber, która do końca swojego życia interesowała się działaniem i rozwojem szkoły.

Kierownictwo i początki działalności

Pomysłodawcą otwarcia placówki był ks. Józef Cudziński, proboszcz nowo powstałej wimbledońskiej parafii. Prowadzenie szkoły powierzyli rodzice Marii Dżawachiszwili, która została jej pierwszą kierowniczką (1960-62). Zajęcia odbywały się w Wimbledon Park County Primary School przy Havana Road. Wielką rolę w rozwoju szkoły w jej pierwszym dziesięcioleciu odegrała pani Ewa Klocek, twórczyni szkolnego teatrzyku, dla którego pisała sztuki, tworzyła scenariusze. W prowadzeniu teatru pomagały panie Jadwiga Matyjaszkiewicz i Anna Szymańska. Szkoła utrzymywała się głównie ze składek rodziców, ale wielkie wsparcie materialne w postaci kostiumów i dekoracji na przedstawienia, instrumentów muzycznych czy kostiumów sportowych uzyskiwała ze strony parafii. Kolejnymi kierownikami szkoły byli pan Marian Bulicz (1962-64) oraz pani Olga Wajda (1964-69). To właśnie z jej inicjatywy w 1964 roku szkoła przyjęła imię naszej wielkiej rodaczki Marii Skłodowskiej-Curie. W 1969 r. prowadzenie szkoły objęła pani Maria Chmielewska (1969-80), która wprowadziła zajęcia przygotowujące do egzaminów O-level i A-level z języka polskiego. Zabiegała o dobrych i fachowych nauczycieli. O co, tak jak i dzisiaj nie było łatwo. Doskonałe wyniki egzaminów uczniów szkoły potwierdzały skuteczność jej starań. Nie było podręczników dla uczniów, pomocy dydaktycznych dla nauczycieli, kursów i szkoleń. Pani Chmielewska, by przygotować uczniów do egzaminu, sama musiała się doszkalać, wypracowywać metody. Jej praca i doświadczenie zaowocowały dwoma podręcznikami, których była współautorką tj. „Wypisami dla klas gimnazjalnych”, oraz podręcznikiem do geografii Polski, które przez wiele lat służyły kolejnym pokoleniom uczniów i nauczycieli. W 1972 r. szkoła zmieniła siedzibę przenosząc się do Priory Middle School na Queens Road, w centrum Wimbledonu.

W 1973 r. stała się członkiem Polskiej Macierzy Szkolnej. Przez kolejne lata szkoła rozwijała się dynamicznie. W latach 80. znaczny wzrost liczby uczniów był wynikiem stanu wojennego w Polsce oraz dorastania kolejnego pokolenia dzieci urodzonych na emigracji. Duże zasługi dla rozkwitu szkoły położyła w tamtych latach kolejna jej dyrektorka, pani Hanna Kościa (1981-93). Stworzyła wspaniałą atmosferę, udało jej się pozyskać świetnych i oddanych nauczycieli, co nie było wcale takie łatwe. W roku 1982 szkoła przeżyła kolejną przeprowadzkę – nową siedzibą na kolejne lata została Elliot School przy Pullman Gardens na Putney. Od tamtej pory w nazwie szkoły pojawił się dopisek Wimbledon-Putney.

Dynamiczny rozwój i wyzwania współczesności

Prawdziwy rozkwit szkoła przeżywać zaczęła w latach 90. Zbiegło się to z objęciem kierownictwa przez panią Małgorzatę Lasocką, dotychczasową nauczycielkę szkoły. Zasadniczo zmieniły się warunki zewnętrzne. Polska stała się krajem wolnym i demokratycznym, co dla polskiego szkolnictwa emigracyjnego miało niebagatelne znaczenie. Polska przestała być krajem zza „żelaznej kurtyny”, stała się bliska i „osiągalna”. Z Polski można już było sprowadzać podręczniki, pomoce dydaktyczne. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku spowodowało exodus Polaków na Wyspy Brytyjskie na niespotykaną dotąd skalę. Zaludniły się polskie szkoły sobotnie dziećmi w każdym wieku, od przedszkola po klasy maturalne. Nie wystarczyło już powiększanie liczby uczniów w klasie, tworzenie dodatkowych klas. Narodził się pomysł, by utworzyć nową szkołę-córkę. Tak powstała szkoła sobotnia Copernicus na New Malden. Szkoła rozwija się i kwitnie. Nie bez znaczenia był dobry początek, jaki nadała mu swoim ogromnym doświadczeniem pani Lasocka. W tym czasie diametralnie zmieniły się potrzeby i wyzwania, przed jakimi szkoły polskie stanęły. Dla pani Lasockiej i jej grona był to okres szczególnie wytężonej pracy nad stworzeniem programów nauczania dostosowanych do zróżnicowanych potrzeb językowych uczniów.

Szkoła dziś – bogactwo inicjatyw, wydarzeń i doświadczeń

Zajęcia w polskiej szkole nie ograniczały się do lekcji. Pani Lasocka zainicjowała wyjazdy młodzieży klas starszych do miejsc ważnych dla historii polskiej emigracji: w Londynie do muzeum im. Sikorskiego, Instytutu Józefa Piułsudskiego, Imperial War Museum, Studium Polski Podziemnej. W 1999 roku pani Lasocka zorganizowała wyjazd do Paryża, miasta bogatego w polonika; miasta, w którym żyła i pracowała patronka szkoły Maria Skłodowska-Curie. Od tamtego czasu tradycją i wielką atrakcją stały się wyjazdy zagraniczne klas maturalnych – najczęściej do kraju, ale był też wyjazd do bliskiego sercom Polaków Wilna. Inną inicjatywą szkoły była organizacja międzyszkolnego konkursu recytatorskiego Wierszowisko, który cieszy się niezmienną popularnością i jest ważnym wydarzeniem w szkolnym kalendarzu wielu sobotnich szkół.

Akcje charytatywne i wspieranie społeczności

Pani Lasockiej szkoła zawdzięcza akcje i projekty mające na celu kształcenie wrażliwości społecznej młodych ludzi. W swojej historii społeczność szkolna angażowała się w liczne akcje charytatywne i formy wspierania organizacji i osób będących w potrzebie. Przykładami tych inicjatyw są: wsparcie finansowe szkoły dla dzieci niewidomych w Laskach oraz fundacji Widzieć Muzyką, udział uczniów w sponsorowanym biegu na rzecz Oddziału Onkologii Dziecięcej Centrum Zdrowia Dziecka, wsparcie finansowe dla Medical Aid for Poland Fund, dla fundacji Rodzina Nadziei, dla Friends of Poland pomagającej Polakom na Wschodzie, dla Lubelskiego Hospicjum dla Dzieci im. Małego Księcia i wiele innych. Etos ten szkoła kontynuuje do dziś organizując McMillan Coffee Mornings, regularnie wspierając Marie Curie Cancer Research, organizując zbiórki na rzecz Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, odpowiadając na tragiczne skutki trzęsienia ziemi w Turcji i Syrii. W ostatnim roku szkoła zorganizowała kilka zbiórek na pomoc walczącej Ukrainie. Nie zapominamy o osobach nam najbliższych, wspierając finansowo rodziny z naszej szkoły, które znalazły się w nagłej potrzebie.

Kluczowa rola rodziców

Szkołę zakładali rodzice i oni zdecydowali przeszło 60 lat temu na jakich zasadach będzie ona funkcjonowała. Formuła okazała się trwała i skuteczna, czego potwierdzeniem była rejestracja szkoły w Charity Commission w 2018 roku jako Charitable Incorporated Organisation. Zgodnie z nią to rodzice są gospodarzami szkoły. Swą statutową funkcję sprawują za pośrednictwem Zarządu. Do niego należą przede wszystkim finanse i administracja.

Ale to dzięki ich dodatkowemu zaangażowaniu i pasji rodziców szkoła kwitnie i się rozwija. Ich inicjatywą było stworzenie szkolnej biblioteki, która oferuje dzieciom bogaty katalog polskich książek, filmów i nagrań. To dzięki pomysłowości i niezwykłej energii kilku osób, pod kierunkiem pani Katarzyny Stelmach-Postigo, powstała w 2016 roku Rady Koła Rodziców. Bez niej nie byłoby szkolnych festynów, atrakcyjnych imprez dla dzieci takich jak Mikołajki, Dzień Dziecka itd., zbiórek na cele charytatywne, szkolnej kawiarenki.

Szkoła im. Marii Skłodowskiej-Curie to dzieło kilku pokoleń, które trwa i rozwija się. W 2012 roku szkoła po raz kolejny zmieniła siedzibę, przenosząc się do Ursuline High School na Wimbledonie. W 2017 roku po 23 latach pracy na stanowisku dyrektora pani Lasocka przekazała pałeczkę pani Mai Brodzińskiej, dotychczasowej nauczycielce klasy A-level.

Program nauczania

Cieszymy się z każdego polskiego dziecka przyprowadzonego do naszej szkoły. O niezmiennej popularności szkoły świadczy fakt, że liczba uczniów systematycznie rośnie, wahając się w granicach 580-590 uczniów.

Zajęcia prowadzone są w dwóch równoległych klasach liczących do 23 uczniów, od klasy 0 do A-level oraz jednej grupie przedszkolnej. Uczymy języka polskiego, historii i geografii (klasy 5+) oraz religii (klasy od 0 do A1). Lekcje historii w klasach egzaminacyjnych prowadzi wykształcony nauczyciel historii, w pozostałych nauczyciele klasowi. Religię prowadzą katecheci.
Program nauczania przez wiele lat tworzyliśmy sami na podstawie opracowanej w środowisku polonijnym podstawę programową. Wiele jednak zależało i wciąż zależy od kreatywności i inicjatywy indywidualnych nauczycieli. Wielką pomocą w pracy w klasach gimnazjalnych są stworzone niedawno podręczniki – „Zanim zadzwoni dzwonek” oraz „Od dzwonka do dzwonka”, do których kształtu przyczyniły się nauczycielki naszej szkoły. Autorki tego drugiego były w naszej szkole, obserwując lekcje i rozmawiając z nauczycielkami o specyficznych potrzebach edukacyjnych naszych uczniów. Nauczycielki klas siódmych pani Agata Kachel i Renata Leśniewska były pierwszymi, które wypróbowały podręcznik i wystawiły mu recenzję.

Nasza kadra

Nauczyciele najczęściej rekrutują się z grona rodziców. Prawie wszyscy mają wykształcenie wyższe nauczycielskie. W klasach 0 – 4 nauczyciele pracują z pomocą asystenta/asystentki. Co roku na te stanowiska zatrudniamy dodatkowo naszych absolwentów, na jeden rok po ukończeniu szkoły. Sprawdzają się w tej roli znakomicie. Jest to dla nich wyróżnienie i szansa wzbogacenia swojego CV. Klasy GCSE i A-level mają po jednym asystencie na dwie klasy. Klasy gimnazjalne korzystają z pomocy asystenta w miarę indywidualnych potrzeb.

Od 2018 roku nauczyciele korzystają z platformy Google Classroom, która doskonale sprawdziła się w okresie pandemii. Dzięki temu szkoła nie przerwała swojej działalności nawet na jeden dzień. Część sobotnich zajęć prowadzona była za pośrednictwem Zoomu. Ku zaskoczeniu nauczycieli frekwencja na tych zajęciach była bardzo wysoka. Okres pandemii był dla szkoły próbą i wyzwaniem. Dzięki profesjonalizmowi nauczycieli i zaangażowaniu rodziców przeszliśmy go bez uszczerbku dla edukacji naszych uczniów.

Inicjatywy edukacyjne i kulturowe

Stałym elementem naszego szkolnego kalendarza są tematyczne akademie (np. poświęcone rocznicy odzyskania niepodległości, konstytucji 3 maja, patronce naszej szkoły, Polish Heritage Day), szkolne przedstawienia (Jasełka, Dzieci Dzieciom, święto Rodziny), pasowanie pierwszoklasistów, wyjazdy do teatru, wywiadówki. Ale nie ograniczamy się tylko do tego.

Jesteśmy szkołą, w której dużo się dzieje. Nie ograniczamy zajęć tylko do realizacji programu nauczania. Staramy się otwierać naszym uczniom oczy na szerszy świat. Organizujemy wycieczki do muzeów (np. Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego, Northolt Aircraft Museum, Imperial War Museum, Jewish Museum), galerii sztuki (Tate, National Galery) i polskiego teatru w Londynie.

Jeśli tylko mamy okazję, bierzemy udział w spotkaniach z ciekawymi ludźmi (Krzysztof Zanussi w ambasadzie RP w Londynie). Włączamy się w ciekawe projekty organizowane przez instytucje i osoby spoza naszej szkoły. W 2016 roku z inicjatywy pani Doroty Chmielewskiej młodzież wzięła udział w projekcie Anthoniego Lishaka pt. „Ucząc się od sprawiedliwych”.

Efektem tego projektu była publikacja prac pisemnych uczniów biorących udział w projekcie. Dzięki znajomości z panem Lishakiem, propagatorem wiedzy o ludziach ratujących Żydów w czasie II wojny światowej, nasi uczniowie zostali zaproszeni do wizyty w szkole żydowskiej i wzięcia udziału w specjalnie przygotowanych zajęciach. Dzięki nim dzieci i młodzież, o z pozoru bardzo różnej kulturze, mogli się dowiedzieć jak wiele ich łączy.

Kolejnym projektem, był udział spontanicznie utworzonego z naszych uczniów chóru w koncercie pt. „Echoes – a Polish Tale”. Z tego narodziła się dalsza współpraca z panią Soo Bishop z Merton Music Foundation. Jej efektem był udział w kilku koncertach: „Music for Life”, który odbył się w Royal Albert Hall z udziałem 1500 młodych wykonawców ze szkół London Borough of Merton (Nasza szkoła była jedyną sobotnią), „KISS” Motown, The Mayor of Merton’s „Winter Warmer”.

Współpraca z innymi

Niezwykle interesującym dla naszych uczniów doświadczeniem był udział w międzynarodowym projekcie teatralnym pt. „Polska i Polonia – piękniejsze Ja. Budowanie wspólnoty narodowej poprzez inicjatywy kulturotwórcze”.

Współuczestnikami projektu byli uczniowie gimnazjum im. Wincentego Pola z Radawczyka Drugiego. Projekt finansowany był z dotacji Ministerstwa Edukacji Narodowej, a zrealizowany przez Stowarzyszenie Skaut z Lublina. Jego celem było budowanie przyjaźni, wzbogacanie doświadczeń, odkrywanie talentów i potencjału uczniów poprzez teatr. Zadaniem młodzieży było stworzenie przedstawienia teatru cieni, poświęconego historii życia i dokonań św. Brata Alberta.

W pierwszym etapie projektu młodzież z Polski przyjechała do Londynu i wraz z naszą młodzieżą przez dwa dni intensywnej pracy tworzyli spektakl, który następnie zaprezentowali przed naszą szkolną publicznością. Na drugi etap projektu cała grupa udała się do Polski. W planie pobytu były dwa spektakle – jeden w szkole współpartnerów projektu, drugi w pięknej scenerii lubelskiej Starówki. W ciągu tych kilku dni trwania projektu młodzież spędzała ze sobą dużo czasu, pracując, rozmawiając, zwiedzając, ucząc się, wymieniając doświadczeniami, nawiązując przyjaźnie.

Przez wiele lat prowadziliśmy wraz ze szkołą Specjalna Nr 90 z Warszawy akcję wymiany między uczniami naszych szkół własnoręcznie zrobionych kartek świątecznych. Adresatami kartek są również mieszkańcy polskich domów seniora w Londynie.

Znamienici goście

Jesteśmy dumni z tego, że odwiedzają na znamienici goście. Wśród nich byli Nick Gibb – minister edukacji, Jacek Rostowski – minister finansów RP, Małgorzata Kidawa-Błońska – marszałek Senatu RP, Krzysztof Stanowski – minister edukacji, ambasadorzy: Dariusz Sobków, Arkady Rzegocki, konsulowie. W październiku 2022 roku złożyła nam wizytę liczna delegacja złożona z przedstawicieli Kancelarii Prezesa Rady Ministrów: dyr. Jan Badowski i pani Edyta Czapla, Dyrektor Biura Rzecznika Praw Dziecka – pani Anna Malinowska, Konsul Anna Tarnowska-Waszak i konsul Tomasz Balcerowski, ze Stowarzyszenia Wspólnota Polska pani dyrektor Zenka Bańkowska i pani Aleksandra Cacko, oraz Prezes PMS pani Elżbieta Barrass.

Misja szkoły nie zmieniła się od początku jej istnienia. Wychowujemy kolejne pokolenia dzieci poza granicami kraju w poczuciu przywiązania do Polski. Wpajamy im tradycje narodowe, promujemy kulturę i przekazujemy wiedzę o kraju ojczystym, w duchu takich wartości uniwersalnych jak otwartość, tolerancja i społeczna wrażliwość.